• [ Pobierz całość w formacie PDF ]

    Anna  Łebkowska, Narracja

     

    ·         wszechobecność narracji – historiografia, socjologia, psychologia, etnografia, filozofia, antropologia kultury, studia genderowe

    ·         narracja wielogłosowa à teoria polifoniczności Bachtina

    ·         2 nurty w badaniach nad opowiadaniem:

    o       płaszczyzna opowiadania à narracja – zasady budowania wypowiedzi, narracyjne strategie wobec odbiorcy, sposoby kształtowania świata przedstawionego, przytaczanie wypowiedzi postaci

    o       płaszczyzna zdarzeń à narratologia – wiąże się ze schematami fabularnymi: zasady generowania fabuł, badania nad gramatyką narracyjną (analiza mitu Levi-Straussa)

    ·         narratologia lat 60. – rozbieżność między teorią narracji a teorią gramatyk fabuły

    ·         narratologia lat 70. – zbliżanie się poziomów teorii narracji i teorii gramatyk fabuły

    ·         ewolucja od traktowania podmiotu jako struktury do pojmowania go na zasadzie tożsamości i różnicy; nakierowanie uwagi na to co jednostkowe, ale jednocześnie wtopione w konteksty kulturowe; próby uchwycenia sieci uwikłań podmiotu

    ·         współczesna teoria narracji rozprzestrzeniła się na pozostałe dziedziny wiedzy oraz odsłoniła nowe wymiary swojego przedmiotu badań

    ·         powodzenie kategorii narracji:

    o       fikcja i reprezentacja:

    - narracja jako reprezentacja czasowości i podmiotu lub podmiotu w jego nieuchronnie czasowym wymiarze, jak i jako reprezentacja świata

    - wszelkie schematy fabularne wpisane w narracyjność postrzegane są jako nasycone fikcją; narracji przypisuje się rolę gwaranta sensu

    o       4 wymiary narracji:

    - poznawczy

    - ontologiczny

    - etyczny

    - kulturowy

    Cztery wymiary narracji najlepiej uwidaczniają się w narracyjnym ujęciu podmiotu.

    Poszukiwanie genezy aktywności narracyjnej:

    §         perspektywa filogenetyczna – upatrywanie zależności kulturowej

    §         perspektywa ontogenetyczna – traktowanie jako wrodzonej skłonności

    o       narracja jako poręczycielka kulturowej tożsamości/konstruowanie tożsamości – rozumienie siebie, autonarracja, ujmowanie przygodności istnienia w ramy opowieści, sposoby przekraczania granic wzorców kulturowych poprzez scalanie tego co rozproszone, poprzez dialog z innym; struktura samorozumienia; wymiar czasowy narracji (procesualność podmiotu)

    o       niejednorodność kategorii narracji – między procesualnością, czasowością a rozumieniem najbliższym poetyce:  wówczas traktuje się ją jako opowieść wyposażoną nie tylko w aspekt czasowy, ale także przedstawiającą świat z bohaterami zdarzeń, konkretną przestrzenią itd.

    ·         kategoria narracji funkcjonuje jako dyspozycja poznawcza, medium kulturowe, generator wzorców tożsamości, prastruktura pojmowania świata (mit)

    ·         relacja między narracją a jej pojmowaniem na gruncie nauki o literaturze:

    o       główne zróżnicowania w pojmowaniu narracji wynikają z usytuowania jej w konkretnych typach dyskursów:

    §         dyskurs nauk humanistycznych:

    -wymiar epistemologiczny – funkcje oswajania i kreacji świata; fabularyzacje służą porządkowaniu, koherencji sensu, interpretacji, rozumieniu siebie, świata i innych; ogólnikowe ujmowanie narracji, utożsamianie jej z tradycyjnymi, gatunkowymi schematami fabularnymi, obdarzanie opowieści znakiem pozytywnym; funkcja scalająco-interpretująca, narracyjny sposób prowadzenia lekcji, np. historii; fabularyzacja stanowi przesłonę dla czystej retoryczności, konstrukcjonizmu

    - wymiar etyczny – opowieść opresyjna narzucona np. przez system ≠ opowieść stawiająca opór à etnologia, studia genderowe, mniejszości kulturowe

    ·         Clifford à jedyna opowieść mająca rację bytu to składająca się z fragmentów, luźna kolekcja zdarzeń

    ·         narracja łączy w sobie triadę Ja – świat – Inny

    ·         samoświadoma narracja literacka – opowieść literacka obnażająca swą samowiedzę, podważająca własne sposoby konstruowania świata i podmiotu (Lyotard, Rorty, Derrida) – owa świadomość ma się ujawniać poprzez obnażanie wymiaru fikcyjnego

    ·         świadectwo różnic w pojmowaniu i wykorzystywaniu opowieści literackiej we współczesnej myśli humanistycznej:

    o       literatura pełni rolę prymarną wśród dyskursów zdominowanych, np. genologia literaturoznawcza

    o       obecność opowieści literackiej nie zawsze się uwidacznia

    o       zatrzaskiwanie w skrystalizowanych formach tradycyjnych

    ·         współczesne rozumienia i zastosowania kategorii narracji – skupienie na systemowym charakterze (wzorce fabularne – obiekt fascynacji wczesnej narratologii) i utożsamienie jej ze sposobem wyrażania własnego „ja” à wewnętrzne pęknięcie między tym co uporządkowane i zgodne z normą, a tym co oparte na uporządkowaniach jednorazowych

    ·         narratywistyczna perspektywa wydobywająca fabularno fikcjotwórczy charakter naszego bycia w świecie w sposób wyjątkowo ścisły łączy się z literackością

    ·         literatura odsłania pogranicza triady: fikcja – narracja – reprezentacja

    ·         jedynie literatura daje możliwość scalania i dezintegracji, kreowania i obnażania kreacji, oswajania i odswajania świata - daje możliwość snucia opowieści

    à teksty o charakterze autobiograficznym, odmiany „sobąpisania” obnażają rozdźwięk między budowaniem autonarracji, konstruowaniem opowieści o sobie z pomocą bądź na przekór kulturowym wzorcom narracyjnej tożsamości

    ·         narrator a postać:

    o       personalizacja relacji międzyludzkich

    o       podmiot opowiadający bywa usytuowany na pograniczu fikcji i autentyku, ale także i osoba, o której opowiada

    o       odejście od narracji trzecioosobowej oraz od technik sprzyjających opowieści z punktu widzenia postaci

    o       mnogość strategii międzyludzkich:

    - mnożenie form mediatyzujących od ascezy do nadmiaru nadkładanych porządków, form przyjmujących postać np. nagromadzenia personifikacji

    - autotematyczna gra stabilnością ontologiczną i epistemologiczną

    o       przyzwolenie na opowieść o innym podmiocie

    ·         wielość narratologii: genderowej, postkolonialnej, postmodernistycznej itd

    ·         zarzuty wobec narratologii:

    o       rozdźwięk między koncentracją uwagi na gatunkach tradycyjnych, a brakiem zainteresowania dla zjawisk takich jak: rozpad więzi przyczynowo-skutkowych, antyfinalność, wielowersyjność

    o       rozdźwięk między narratologia literaturoznawczą i ta, która pojawia się w innych dyscyplinach

    o       zamrożenie w swej wczesnej fazie oraz przesadna jednolitość narratologii przywoływanej wśród innych dziedzin

    ·         Narratologia a antropologia kulturowa:

    o       kwestie tożsamości (gwarant tożsamości?)

    o       nakierowania na innego

    o       zagadnienia płci kulturowej, etniczności

    o       przejawy autobiografizmu

    o       kreowanie autonarracji

    o       studia genderowe

    o       krytyka postkolonialna

    o       zagadnienia płci kulturowej, etniczności, władzy, polityki

    o       relacje między fikcją a historią

    à niebezpieczeństwo działania narracyjne w opowieściach o nieznanych kulturach

    ·         narratologia nie tylko przesyciła sobą inne dyskursy, ale rozszerzyła także zakres swoich zainteresowań, zmieniła swój kształt à literaturoznawczy dyskurs o narracji jest zmuszany do nieustannego przekształcania samego siebie

    ·         nasączenie kategorii narracji wieloma wymiarami stawia ją w roli narzędzia dającego szansę uniknięcia dwóch pułapek: sterylnej autonomizacji i niebezpiecznej instrumentalizacji przedmiotu badań

    ·         każda z dyscyplin wykorzystuje narrację w inny sposób

    ·         na literaturę patrzy się poprzez pryzmat narracji kulturowych, a na narracje kulturowe poprzez pryzmat literatury

    ·         literatura jako uprzywilejowana, pomaga nam narracyjnie oswajać rzeczywistość

    ·         literatura obracając się wśród konstruktów kulturowych przenika je na wskroś, literacka opowieść pośredniczy w odsłonięciu tego, co jeszcze nie pokryte schematami poznawczymi, społecznymi, politycznymi

    ·         literatura może uobecniać to, co w inny sposób niedostępne

    1

     

    [ Pobierz całość w formacie PDF ]
  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • wzory-tatuazy.htw.pl